Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πρώτος σε συχνότητα καρκίνος στους άνδρες των δυτικών κοινωνιών και αποτελεί τη δεύτερη μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, αιτία θανάτου από νεοπλασματική νόσο. Η ιατρική επιστήμη προσφέρει πλέον αποθεραπεία με την σεξουαλική λειτουργία του ασθενούς να παραμένει ανεπηρέαστη.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια η συχνότητα του κλινικού καρκίνου του προστάτη έχει αυξηθεί πολύ, λόγω των ευαίσθητων μεθόδων διάγνωσης, σε συνδυασμό με την αυξημένη ευαισθητοποίηση των ανδρών για προληπτικό έλεγχο.
Οι ασθενείς με τοπικά εντοπισμένους όγκους, πρέπει να αντιμετωπίζονται με ριζική θεραπεία. Οι τεχνικές της ριζικής προστατεκτομής έχουν βελτιωθεί σε σημαντικό βαθμό και δίνουν πολύ καλά αποτελέσματα στην εγκράτεια των ούρων αλλά και την στυτική λειτουργία. Ριζικές θεραπείες είναι επίσης η εξωτερική Ακτινοθεραπεία και η βραχυθεραπεία.
Σημεία κλειδιά για τις θεραπευτικές αποφάσεις είναι η αποτελεσματικότητα σε συνδυασμό με το στάδιο της νόσου, η προτίμηση του ασθενούς και η επίδραση οποιασδήποτε θεραπείας στη σεξουαλική λειτουργία του άνδρα.
Ο ρόλος της ακτινοθεραπείας
Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται στη ριζική θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη περίπου εδώ και έναν αιώνα. Έχουν αναπτυχτεί δυο μέθοδοι για την προσέγγιση του προστάτη αδένα, η κλασσική εξωτερική ακτινοθεραπεία και η ενδοϊστική βραχυθεραπεία. Σύμφωνα με στοιχεία του National Cancer Institute (NCI) των ΗΠΑ, το 60% των ασθενών με εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη αντιμετωπίζεται με ακτινοθεραπευτική αγωγή (εξωτερική ή βραχυθεραπεία).
Με την είσοδο των γραμμικών επιταχυντών υψηλής ενέργειας, του διορθικού υπερηχογραφήματος και των ειδικών λογισμικών προγραμμάτων καθίσταται εφικτή η τρισδιάστατη προσέγγιση των ορίων του προστάτη αδένα και η σύμμορφη τεχνική κατά την εφαρμογή της εξωτερικής ακτινοθεραπευτικής αγωγής και της βραχυθεραπείας αντίστοιχα.
Το θεραπευτικό αποτέλεσμα της ακτινοθεραπείας εξαρτάται από τη συνολική δόση, επομένως η κλιμάκωση της είναι σημαντική. Η διαμορφούμενης έντασης ακτινοθεραπεία (IMRT) συμβάλλει στην διαμόρφωση της δέσμης ακτινοβολίας σύμμορφα στις ανατομικές ιδιαιτερότητες του ασθενούς με τελικό σκοπό την υψηλότερη έκθεση της νόσου στην ακτινοβολία και τη μέγιστη προστασία των πέριξ υγιών ιστών. Η καθημερινή ακριβής στόχευση εξασφαλίζεται με την βοήθεια προηγμένων συστημάτων απεικονιστικά κατευθυνόμενης ακτινοθεραπείας (IGRT), δηλαδή γραμμικούς επιταχυντές με ενσωματωμένο σύστημα ηλεκτρονικής απεικόνισης (EPID) και αξονικό τομογράφο (CBCT) για τον ακριβή τρισδιάστατο προσδιορισμό της ακτινοβουλούμενης περιοχής κατά την διάρκεια της θεραπείας.
Η ενδοϊστική εμφύτευση ραδιενεργών κόκκων ιωδίου, μέθοδος Real Time, πραγματοποιείται σε μια μόνο συνεδρία με χαμηλή νοσηρότητα και συγκρίσιμα μακροπρόθεσμα θεραπευτικά αποτελέσματα με εκείνα της ριζικής προστατεκτομής και της εξωτερικής ακτινοβολίας και επιλέγεται όλο και συχνότερα στη Αμερική και την Ευρώπη για την ριζική αντιμετώπιση του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη.
Σε ασθενείς υψηλού κινδύνου, ο συνδυασμός βραχυθεραπείας και σύμμορφης εξωτερικής ακτινοβολίας επιτυγχάνει τα υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης στη δεκαετία (85-90%) σε σύγκριση με κάθε μεμονωμένη θεραπευτική αντιμετώπιση (40-60%). Τα ποσοστά αυτά προσεγγίζουν εκείνα των ασθενών χαμηλού κινδύνου (95-98%).
Χαμηλή νοσηρότητα
Η νοσηρότητα μετά την ακτινοθεραπεία ή βραχυθεραπεία παραμένει χαμηλή και παροδική. Ήπια δυσουρικά συμπτώματα εμφανίζει το 1/3 των ασθενών και εντονότερα λιγότερο από 5%. Αξιοσημείωτη παροδική συμπτωματολογία του ορθού εμφανίζει το 10% των ασθενών ενώ στυτική δυσλειτουργία εμφανίζει λιγότερο από 15%.
Με τη ακτινοθεραπευτική ογκολογική αγωγή ο ασθενής με εντοπισμένο καρκίνο προστάτη χαμηλού ή υψηλού κινδύνου αντιμετωπίζεται αναίμακτα και αποτελεσματικά διατηρώντας την ποιότητα της ζωής του. Στο British Journal of Urology International δημοσιεύτηκε πρόσφατα ανάλυση 232 διεθνών μελετών που αφορούσαν ασθενείς με καρκίνο του προστάτη που αντιμετωπίστηκαν με μια ή περισσότερες από τις θεραπευτικές επιλογές, δηλ. χειρουργείο, ακτινοθεραπεία και ορμονοθεραπεία. Προέκυψε ότι στην πενταετία, στους ασθενείς σε πρώιμο στάδιο της νόσου δεν υπήρχε καμία διαφορά στο θεραπευτικό αποτέλεσμα και η επιβίωση ήταν 100% Στους ασθενείς με τοπική νόσο αλλά πιο προχωρημένο στάδιο χρειάστηκαν να εφαρμοστούν περισσότερες της μιας θεραπευτικές μέθοδοι δηλαδή συνδυασμός χειρουργείου με εξωτερική ακτινοθεραπεία ή και ορμονοθεραπεία Στα τοπικά προχωρημένα στάδια της νόσου ο συνδυασμός της βραχυθεραπείας με τη εξωτερική ακτινοθεραπεία με τεχνική IMRT επιφέρει αποτελέσματα εφάμιλλα των πρώιμων σταδίων με παροδικές μόνο ενοχλήσεις. Στη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη η IMRT έχει πλέον καθιερωθεί διεθνώς και από το 2000 όταν ξεκίνησε να εφαρμόζεται ευρέως επιλέγεται σήμερα σε ποσοστό 82% από τους ακτινοθεραπευτές ογκολόγους.
